BALADAK
Idazlana
Lauko taldeetan, ikerketa bat egin dugu baladari buruz. Testu honetan, ikerketaren berri emango dut.
Hasteko, esango dugu baladak pieza lirikoak, kantu narratiboak eta historia laburrak direla. Erdi Arotik dator, ballade hitzetik. Kanturako, dantzarako eta errezitatzeko erabiltzen zituzten trobadoreek. Ezaugarri batzuk ditu, hala nola, gertakarien logika eta denboraren araberako bilakaera, sekuentzietan banatuta egotea eta pertsonaien eta jarduteen artean eratutako harremanak aldatzea. Gertaera bortitzak eta gogorrak kantazten ditu gehienbat.
Normalean, forma poetikoak izaten dira: lerro isometrikoak, zortzi neurtitz "ababbcbbc" errimakoak, lau neurtitz bcbc errimakoak, bost edo zazpi neutritzeko igorteak eta hamar neurtitzekoak.
Hasiera batean, baladak gai erlijiosoak ziren baina denborarekin amodiozkoak ziren. Gaur egun, berriz, hiru eredu aipatzen dira. Eredu epikoa, XV-XVI. mendekoak, Erdi Aroaren bukaerako gudari buruzkoak eta jauntxoaren ekintzak, bizi-biroa eta banderizoei buruzkoak. Bereterretxeren kantorea da adibiderik aipagarriena.
Eredu epiko-lirikoak, guduei eta maitasunari buruzko kantugaiak dira, XVII.mendekoak. Gehien ezagutzen den eredua, egun bereko alarguntsa da.
Eredu lirikoa, XVIII.mendean erabiltzen zen. Gaiak adierazteko, sinboloak erabiltzen zituzten eta elkarrizketa forman zeuden. Amodioari buruzkoak izaten ziren. Batez ere, Ipar Euskal Herrian biltzen ziren, adibidez, Intxauspeko alaba.
Metrikaz eta errimaz kantatzen zituzten memorian godetzeko. Baliabide ezberdinak erabiltzen zituzten. Errepikapena, gehien erabiltzen zen. Hitzak errepikatuz, entzuleen arreta pizten zuten.
Paralelismoa, hau da, ideia bat errepikatzen zuten behien beino gehiagotan, momentu bakoitzean informazio xehea emanez.
Unerik dramatikoenak, elkarrizketa bidez adierazten zituzten.
Beste baliabide bat, metrika eta errima zen, araurik ez baino molde metriko asko.
Azkenik, antzeko soinuen bitartez, errimak sortzen zituzten
Hasteko, esango dugu baladak pieza lirikoak, kantu narratiboak eta historia laburrak direla. Erdi Arotik dator, ballade hitzetik. Kanturako, dantzarako eta errezitatzeko erabiltzen zituzten trobadoreek. Ezaugarri batzuk ditu, hala nola, gertakarien logika eta denboraren araberako bilakaera, sekuentzietan banatuta egotea eta pertsonaien eta jarduteen artean eratutako harremanak aldatzea. Gertaera bortitzak eta gogorrak kantazten ditu gehienbat.
Normalean, forma poetikoak izaten dira: lerro isometrikoak, zortzi neurtitz "ababbcbbc" errimakoak, lau neurtitz bcbc errimakoak, bost edo zazpi neutritzeko igorteak eta hamar neurtitzekoak.
Hasiera batean, baladak gai erlijiosoak ziren baina denborarekin amodiozkoak ziren. Gaur egun, berriz, hiru eredu aipatzen dira. Eredu epikoa, XV-XVI. mendekoak, Erdi Aroaren bukaerako gudari buruzkoak eta jauntxoaren ekintzak, bizi-biroa eta banderizoei buruzkoak. Bereterretxeren kantorea da adibiderik aipagarriena.
Eredu epiko-lirikoak, guduei eta maitasunari buruzko kantugaiak dira, XVII.mendekoak. Gehien ezagutzen den eredua, egun bereko alarguntsa da.
Eredu lirikoa, XVIII.mendean erabiltzen zen. Gaiak adierazteko, sinboloak erabiltzen zituzten eta elkarrizketa forman zeuden. Amodioari buruzkoak izaten ziren. Batez ere, Ipar Euskal Herrian biltzen ziren, adibidez, Intxauspeko alaba.
Metrikaz eta errimaz kantatzen zituzten memorian godetzeko. Baliabide ezberdinak erabiltzen zituzten. Errepikapena, gehien erabiltzen zen. Hitzak errepikatuz, entzuleen arreta pizten zuten.
Paralelismoa, hau da, ideia bat errepikatzen zuten behien beino gehiagotan, momentu bakoitzean informazio xehea emanez.
Unerik dramatikoenak, elkarrizketa bidez adierazten zituzten.
Beste baliabide bat, metrika eta errima zen, araurik ez baino molde metriko asko.
Azkenik, antzeko soinuen bitartez, errimak sortzen zituzten